Hoe de diplomatie dode letter wordt
Zelfs Europese topdiplomaten durven een derde wereldoorlog niet meer uit te sluiten. Het risico op een incident met grote gevolgen neemt toe. En onder Trump en consorten vindt een diplomatieke kaalslag plaats. ‘Amerika wordt een natie die eerst schiet en daarna pas vragen stelt.’
Afgelopen week schudde Donald Trump het geopolitieke schaakbord andermaal grondig dooreen. Na de bijeenkomst van de G7 werd premier Justin Trudeau van Canada de grond in getwitterd als ‘zachtmoedig en mild’ en ‘onoprecht en zwak’. De dictator van Noord-Korea was dan weer ‘heel slim’ en ‘taai’. Voorbereidend werk van diplomaten en buitenlandexperts werd genegeerd. Trump is ervan overtuigd dat hij alleen, oog in oog met zijn tegenstander, het beste akkoord kan maken. ‘Bluf is het sterkste wapen’, liet hij in 1987 optekenen in zijn boek The Art of the Deal. De op regels gebaseerde wereldorde moet wijken voor simpele Trump-diplomatie. ‘Dit is geen negotiatie, maar egotiatie’, zegt onderhandelingsexpert Paul Meerts van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingen-dael.
Het is niet voor het eerst dat Trumps gevaarlijke spel me doet denken aan een gesprek dat ik anderhalf jaar geleden had met Alexander Burduk, een pro-Russische commandant in het bezette Donetsk. Hij ontving me toen in de directeursvertrekken van een zwaar beschadigde steenkoolmijn vla bij de Oekraïense vuurlinie. Kapotte ramen waren met plastic afgedekt, in de verte klonk het gerommel van bommen en granaten.